Koniec gospodarki naftowej

W roku 2023 wyprodukowano na świecie 94 miliomy samochodów. I było to mniej niż w 2017 i 2018 roku, kiedy produkcja wynosiła 97 milionów. A we wszystkich latach pomiędzy sporo mniej. Ale co jeszcze jest ciekawe, w 2017 praktycznie całość było to samochody spalinowe, w zeszłym roku z tychże 94 milionów, prawie 15 milionów to były pojazdy bateryjne lub ładowalne hybrydy (czy tak przetłumaczyć plug-in-hybrids?). A ich produkcja rośnie w tempie ok 50% rocznie i bym się spodziewał, że takie lub nieco wolniejsze tempo się jeszcze przez jakiś czas utrzyma. Oczywiście im większa skala, tym tak szalony wzrost trudniej utrzymać, ale sądzę że już pod koniec obecnego dziesięciolecia samochody osobowe napędzane wyłącznie silnikami spalinowymi to będzie zestaw modeli schodzących, jakieś niszowe pojazdy i produkcja na różnych zamkniętych, skansenowatych rynkach, jak Iran, czy coś. Oraz trwająca implozja chińskiej gospodarki zmniejsza produkcję spalinowych, ale właściwie nie dotyka elektrycznych.

To jest oczywiście tylko produkcja. Nadal jeździ to co jeździ, elektryki na ulicach stanowią w skali świata margines i nadal solidna większość produkcji są to samochody spalinowe i one będą jeździć co najmniej 15 lat. Jednak proces się zaczął. I nie widać nic, co mogłoby go zahamować.

Podobny, tylko już bardziej zaawansowany proces ma miejsce w wytwarzaniu elektryczności. Dziś znaczna część nowych mocy pochodzi z wiatru i słońca. I ten odsetek też cały czas się zwiększa, głównie z tego powodu, że inwestycje w tradycyjną energetykę regularnie okazują się ekonomicznymi katastrofami. W skali świata to jest obecnie blisko 15% i zwiększa się o około 1,5% rocznie, może za jakiś czas przyspieszy do około 2%. I zapewne gdzieś w okolicach 50% udziału w światowej energetyce zacznie spowalniać, bo w niektórych miejscach tradycyjna energetyka będzie mocno okopana, a w innych czynnikiem limitującym stanie się bilansowanie, magazyny energii i moc dostępna na żądanie.

Czyli mówimy o kolejnych 20 latach szybkiego rozwoju nowej energetyki odnawialnej i następnie pewnym spowolnieniu tego procesu. Lub nadal szybkim rozwoju, ale w celu zastąpienia paliw kopalnych w syntezie chemicznej, użycia prądu do produkcji paliw płynnych, etc.

Tak czy inaczej, gdzieś w latach 40-tych udział paliw kopalnych w produkcji energii będzie kilkukrotnie mniejszy niż dziś. Jednocześnie będzie to dekada, kiedy ostatnie masowo produkowane samochody spalinowe będą równie masowo trafiać na złomowiska.

To oznacza, że dziś, fizycznie dziś istniejący przemysł i to jak zostanie rozbudowany spowoduje gwałtowny spadek zużycia paliw kopalnych w latach 40-tych. Razem z emisjami CO2, metanu i, co najważniejsze- politycznymi wpływami gangów koncernów naftowych. I to jest dobra wiadomość. Zła, że to jeszcze kilkanaście lat. W trakcie których emisje będą spadać raczej powoli. I całkiem możliwe, że w najbliższych latach wręcz wcale.

Przypomnę jeszcze raz, że to nie są jakieś przewidywania, zgadywania, plany polityczne lub ekstrapolacje z aktualnego, chwilowego trendu. To jest proste pokazanie konsekwencji dalszego istnienia i działania aktualnej bazy przemysłowej. Kierunek i tempo rozwoju czy zwijania się tej bazy to już jest druga pochodna, nie tylko prawie niemożliwa do precyzyjnego przewidywania, ale też znacznie mniej istotna w krótszym i średnim okresie czasu.

Zapewne niektórzy jeszcze pamiętają czasy pierwszych telefonów komórkowych. I może to dziś zabrzmi niewiarygodnie ale, zależnie gdzie, minęło 15-20 lat od pojawienia się pierwszych do pierwszych smartfonów. W tym czasie powoli zmieniały się z zabawki dla japiszonów w rzecz do codziennego dzwonienia i wysyłania sms. Dopiero iPhone 3 (czyli pierwszy który przyzwoicie działał) to zmienił w ciągu jednej nocy. Po następnych krótkich kilku latach smartfony mieli wszyscy. I tak było w sumie z wszystkim. Oczywiście, skala dzisiejszej zmiany jest nieporównywalna do czegokolwiek wcześniej, jednoczesna przebudowa praktycznie całego systemu pozyskiwania energii oraz transportu to jest obłędne w swej skali wyzwanie. Ale ono nie tylko się dzieje na naszych oczach, ale też możemy już wyraźnie widzieć dalszy jego przebieg.

Relatywnie niewielkie efekty zmian przez następne 15 lat mają jednak inną, poważną konsekwencję. Budżet węglowy będzie przekroczony, i to poważnie. I nie mówię o 1,5 stopnia ocieplenia, to jest poza zakresem marzeń. Mówię o poważnym przekroczeniu 2 stopni. A co gorsza nie wskutek emisji CO2 jakoś równomiernie rozłożonych i systematycznie spadających do powiedzmy 2050 roku, a skumulowanych w najbliższych latach i gwałtownie spadających nieco przed/w okolicach tego 2050 roku. A to dla odmiany znaczy, że chaos klimatyczny będzie się stale, konsekwentnie i stabilnie zwiększał z roku na rok przez następne kilkadziesiąt lat. Każdy kto pamięta jeszcze jakoś stabilny klimat, niech starannie zachowuje te wspomnienia, bo nigdy więcej tego nie zobaczy. Ale ludzie dziś urodzeni, może gdzieś na starość zobaczą jakąś nową normalność. Zupełnie inną niż dziś, ale przynajmniej w okolicach stabilności.

Ale przypuszczam, że jakieś 100% Czytelników już się urodziło, a i podobny odsetek ma powyżej kilkunastu lat. Co zasadniczo że prawie nikt, kto teraz czyta te słowa już nigdy nie doświadczy stabilnego i przewidywalnego klimatu. Już zawsze jedyną stałą rzeczą pozostaną wiadomości o kolejnej niespotykanej wcześniej suszy, powodzi, fali upałów lub mrozów.

I gdyby ktoś miał złudzenia, że po prostu będzie się robić cieplej, ot tak na zasadzie, że w tym roku średnia dobowa 5 C była 10 marca, to za 10 lat będzie 25 lutego, prace rolne przyspieszamy o kilkanaście dni i jesteśmy OK. Nie, nie jesteśmy. Tak może będzie, kiedy sytuacja się ustabilizuje (czego olbrzymia większość Czytelników nigdy nie zobaczy). Na razie będzie tak, że jeśli w tym roku są 4 pory roku w znanej kolejności, to w przyszłym może być ich jakaś inna liczba, w innej intensywności, a nawet kolejności. I z roku na rok będzie coraz mniej wiadomo, jakie właściwie rośliny mogą dać plony w danym miejscu.

Czy coś można z tym zrobić?

Właściwie już nie. Transformacja trwa i odbywa się tak naprawdę w bardzo szybkim tempie, a dzisiejszym powodem dla którego nie może odbywać się szybciej są generalnie braki możliwości produkcyjnych komponentów (głównie ogniw litowych) i wydobycia minerałów. A właściwie całość polityki i biznesu zainteresowanego spowalnianiem tego procesu jest dziś już jednoznacznie powiązana z Rosją. Więc zasadniczo wystarczy wygrać tę wojnę i pozbyć się z życia publicznego dzisiejszych kolaborantów. To są rzeczy, które choć pozornie mniej związane, ale docelowo bedą mieć znacznie większe znaczenie.